İslâm, Tasavvuf ve Tarikatlar – Sosyal Tarih Perspektifinden Bir Bakış – Prof. Dr. Ahmed Yaşar Ocak Türkiye’de özellikle 1980’lerden sonra sık sık adetâ periyodik bir şekilde İslâm, tasavvuf ve tarikatlar konusu yoğun bir şekilde tartışılmaktadır. Değişik kesimleri temsil eden ve, çok azı müstesna, genellikle bu konuları tartışmak için yeterli bilgi donanımına …
Yesevîlik’te Zikr-i Erre Prof. Dr. Necdet Tosun Orta Asya’da Hoca Ahmed Yesevî’nin tâkipçileri olan Yesevî dervişlerinin yüzyıllarca icrâ ettikleri toplu zikir usûlüne zikr-i erre yani testere zikri adı verilir. Zikrin ilerleyen aşamalarında kelimeler (esmâ) kaybolup sâdece boğazdan testere sesini andıran bir hırıltı çıktığı için bu şekilde isimlendirilmiştir. Bugün Yesevîlik büyük …
AHMED YESEVÎ’NİN MENÂKIBI Dr. Necdet TOSUN M.Ü. İlâhiyat Fak. Tasavvuf ABD Ahmed Yesevî’nin söz ve nasihatlarını ihtivâ eden en eski eser, halîfesi Sûfî Muhammed Dânişmend’in Mir’âtü’l-kulûb adlı risâlesidir. Ahmed Yesevî’nin menkıbelerini ihtivâ eden bulabildiğimiz en eski eseri, İmâm Sığnâkî’nin risâlesidir. MÜELLİF: İmâm Hüsâmeddîn Hüseyin b. Ali Sığnâkî (ö. …
ŞEYH ZEYNULLAH RASÛLÎ (1833-1917) Prof. Dr. İbrahim MARAŞ Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Zeynullah Rasûlî’nin Hayatı: İdil Ural bölgesinin, özellikle de Kazakistan ve Sibirya’ya sınır kesimlerinin, meşhur Nakşibendî şeyhidir. Tam adı, Zeynullah b. Habibullah b. Rasûl b. Musa b. Bayramkul b. Aşık b. Sultanay b. Murat Topay b. Uraz Ali …
İlk “Müslime” Kadı Muhlise Bubi (1869-1937) ve Sovyet Rejimi (1921-1936) Prof. Dr. İbrahim MARAŞ Muhlise Bubi Diğer İslam Alimleri ile birlikte… Hayatı: Muhlise Bubi, 21 Şubat 1869 yılında Vyatka bölgesinde Sarapul’a bağlı İj-Bubi köyünde doğdu[1]. Babası Abdülallam Hazret’den ve annesi Bedrülbenat Hanım’dan tahsil gördü; ayrıca çevredeki bazı meşhur …
İMAM MATURİDÎ – Bilinen ve Bilinmeyen Yönleriyle – Prof. Dr. Sönmez KUTLU Maveraünnehir ve Semerkand’da Siyasî ve Dinî Ortam Maveraünnehir, Ceyhun nehrinin doğu tarafı olup, İslam’dan önce Hayatıla, İslam’dan sonra ise, Maveraünnehir olarak isimlendirilen bölgenin adıdır. Bu nehrin batı tarafına da Horasan denilmektedir. Bölgede, Tirmiz, Nesef, Taşkent, Fergana, Buhara ve …
İBN ARABÎ’YE GÖRE HZ. ÂDEM’DE TEMEL İNSAN NİTELİKLERİ Prof. Dr. Zafer ERGİNLİ Giriş Âlemde kendisi hakkında düşünce ve yorum üretebilen tek varlık insandır. İnsan hakkındaki en orijinal açılımlar tasavvufî tefekkürde karşımıza çıkmaktadır. Tasavvufun zirve şahsiyetlerinden İbn Arabî konuyu sistematik bir biçimde ele almıştır. Onun insana bakışını varlık düşüncesinden ayırmak müm-kün değildir. …
XV-XIX ASIRLARDA AZERBAYCAN’DA NAKŞİBENDİYYE SUFİLERİ Mehmet RIHTIM ÖZET Nakşibendiyye tarikatı Azerbaycanda XV. asırdaki yayıldığı yerlerden biri de Tebriz’dir. Ahrar’ın üç müridi Akkoyunlu ve Safevi hakimiyetindeki Tebriz’de yaşamıştır. Bunlar Hace Muhammed Emin Akkoyunlu Rüstem bey zamanında (1493-97) vefat etmiştir. Diğeri 856/1452 senesinde Abdurrahman Cami’nin talebesi Ebu Said b. Sun’ullah Kuzekani’dir. Sultan …
TÜRK EDEBİYATINDA İLK MUTASAVVIFLAR Prof. Dr. M. Fuad Köprülü DİB Yayınları -118 ; 6. Basım ( I. KISIM : AHMED YESEVİ ve TESİRLERİ ) [ II-III-IV. BÖLÜMLER s. 27-118 ] BÖLÜM AHMED YESEVÎ’NİN MENKABEVÎ HAYATI Halkın muhayyelesi üzerinde kuvvetli izler bırakan her şahsiyet, hatta daha hayatında iken, menkabesinin teşekkül ettiğini …
YESEVİLİK ARAŞTIRMALARININ SORUNLARI ÜZERİNE BİR DENEME Yrd. Doç. Dr. Ali YAMAN [1] http://www.alevibektasi.org/ali_yaman14.htm (04.05.2005) Bu makale yazarın Yesevilik konusunda çalışmaya başlaması sonrasında 2002 yılı başında bir genel rapor gibi Kazakistan’ın Türkistan şehrinde hazırlanmış ve aynı yıl yayına başlayan Türkologya Dergisi’nde yayınlanmıştır.[2][2] Hiç şüphe yok ki eksiklikler vardır. Daha sonra bu …